Uczucia umożliwiają na właściwy sposób komunikowania się z
bliskimi nam osobami, kształtowania stosunków z nimi, są językiem za pomocą,
którego tworzymy i budujemy kontakty międzyludzkie. Uczucia są w swej istocie
intencjonalne. Emocje są po pierwsze siłami, które nas popychają, odsyłają do
przeszłości, aż po doświadczenia dzieciństwa i wymagają analizy w kategoriach przyczynowości
i determinizmu. Jest to regresywna strona emocji, którą ukazał nam Freud w
swych ważnych dziełach.
W tym kontekście sięganie do dzieciństwa pacjenta, powtórne
jego przeżywanie, odgrywa zasadniczą rolą w procesie psychoterapii.
Po drugie, rozpoczynamy od teraźniejszości, nakierowując się
na przyszłość. Jest to progresywna strona emocji. Nasze uczucia, jak pędzel
artysty, są sposobem komunikowania i dzielenia się ze światem. Nasze uczucia
nie tylko biorą pod uwagę inna osobę, ale są w znacznej mierze kształtowane
przez jej uczucia. Czujemy, że jesteśmy w polu magnetycznym. Wrażliwy człowiek
uczy się, nie będąc tego w pełni świadomy, wychwytywać uczucia innych obecnych wokół
niego osób, tak jak struna skrzypiec rezonuje na wibracje każdej innej struny,
znajdującej się w tym samym pomieszczeniu - co prawda czasem tak cicho, że
ludzkie ucho nie jest w stanie tego usłyszeć.
Każdy szczęśliwy kochanek wie o tym
"instynktownie".
Umiejętność wyczuwania czyichś emocji jest również istotną,
ale nie zasadniczą cechą dobrego terapeuty.
Gdy analizujemy emocje w ich pierwszym aspekcie, rozsądnie
jest pytać o ich przyczynę, natomiast z drugiego punktu widzenia, należy pytać
o ich cel....
Dla Platona i Greków właściwe jest drugie rozumienie emocji,
są one siłą pociągającą ku - emocje są rozbudzone obecnością celów, ideałów,
możliwości, które nas porywają.
Podobną dystynkcję odnajdujemy we współczesnej logice;
przyczyną jest rozważanie przeszłości tak, aby wyjaśnić, dlaczego robimy to lub
tamto; cel, przeciwnie, jest tym, co chce się uzyskać, wykonując daną czynność.
Pierwszemu rozumieniu odpowiada zasada determinizmu. Drugiemu odpowiada sytuacja
otwarcia się na nowe wymiary doświadczenia. W tym sensie drugie rozumienie
emocji łączy się z wolnością. Uczestniczymy w kształtowaniu przyszłości, dzięki
temu, że umiemy odczuwać i reagować na nowe możliwości, przeżywać je w
wyobraźni, a następnie spełniać je w rzeczywistości.
Fragment z książki "Miłość i Wola" Rollo May
